ประเพณีรดน้ำดำหัว เป็นประเพณีที่มักมาพร้อมกับเทศกาลสงกรานต์ เป็นประเพณีที่แสดงถึงความเคารพนบน้อบต่อบิดามารดา ผู้ใหญ่ หรือผู้มีพระคุณ เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวที ของผู้น้อยและขอขมาลาโทษที่ผู้น้อยอาจเคยล่วงเกินผู้ใหญ่ อีกทั้งเป็นการขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคล แก่ตนเองตลอดไปตั้งแต่วันแรกของการเริ่มประ เพณีสงกรานต์ จนถึงวันสุดท้ายของสงกรานต์

    คำว่า รดน้ำดำหัว เป็นคำพูดของชาวเหนือที่จะไปรดน้ำขอขมา (ขอโทษ) ผู้ใหญ่และขอพรจากผู้ใหญ่ที่ตนเคารพนับถือ ซึ่งจะมีการอาบน้ำจริง ๆ คืออาบทั้งตัวและดำหัวคือสระผมด้วยสิ่งที่ใช้สระผมก็จะเป็นน้ำส้มป่อยหรือน้ำมะกรูด

ประเพณีรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ สำคัญอย่างไร

    ประเพณีรดน้ำดำหัวเป็นสิ่งที่ทำต่อเนื่องกันมายาวนานในปีใหม่ไทย เพื่อแสดงความเคารพและความกตัญญูต่อบิดามารดา ผู้ใหญ่ และผู้มีพระคุณ โดยมีความเชื่อที่ว่าเป็นการขอขมาลาโทษในสิ่งที่กระทำผิดหรือไม่เหมาะสมทั้งตั้งใจและไม่ได้ตั้งใจ ไม่ว่าจะต่อหน้าหรือว่าลับหลัง พร้อมรับคำอวยพรเพื่อความเป็นสิริมงคลของชีวิต

สิ่งที่ต้องเตรียมสำหรับการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่

- น้ำอบไทย น้ำหอม น้ำส้มป่อย

- ดอกมะลิ ดอกกุหลาบ หรือดอกไม้อื่น ๆ

- ขันเงินหรือขันทองเหลือง พานข้าวตอก ดอกไม้ และธูปเทียน

- ผ้านุ่ง ผ้าห่ม หรือของขวัญเล็ก ๆ เพื่อมอบให้แก่ผู้ใหญ่

ขั้นตอนการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ วันสงกรานต์

    เริ่มจาการจัดเตรียมสิ่งของที่จะนำไปทำการขอสูมาลาโทษและขอพรจากผู้สูงอายุ อาทิ น้ำอบ น้ำหอม น้ำส้มป่อย เทียน ดอกไม้ ของขวัญ จากนั้นจะเอาขันตักน้ำหอม นำมารดที่ฝ่ามือของญาติผู้ใหญ่ ก่อนที่ญาติผู้ใหญ่นำน้ำหอมขึ้นลูบศีรษะ เป็นการยอมรับการขอขมา พร้อมกล่าวให้ศีลให้พร ทั้งนี้ยังมีการรดน้ำดำหัวพระสงฆ์ เพื่อรับพรจากพระภิกษุสงฆ์ ซึ่งนิยมทำตั้งแต่วันแรกจนถึงวันสุดท้ายของเทศกาลสงกรานต์

ข้อห้ามที่ไม่ควรทำในวันสงกรานต์ เพื่อความมงคลแก่ชีวิต

1. ห้ามพูดคำหยาบ วันขึ้นปีใหม่ไทยควรทำแต่สิ่งที่ดีที่เป็นมงคลแก่ชีวิต รวมถึงการพูดจาที่เป็นมงคล ในวันสงกรานต์ตั้งแต่วันแรกสิ่งดี ๆ จะอยู่กับคนไปตลอดทั้งปี

2. งดดื่มสุรา มึนเมา การสังสรรค์หนักมากจนขาดสติด้วยการดื่มสุรา ของมึนเมา นำพามาซึ่งอุบัติเหตุหรือการสูญเสีย หรือการกระทำในสิ่งที่ไม่ดี

3. ห้ามทำงานต่าง ๆ การทำงานหนักช่วงวันสงกรานต์มีความเชื่อว่าจะต้องเหน็ดเหนื่อยไปตลอดทั้งปี แนะนำให้พักผ่อนอย่างเต็มที่ในวันนี้ ไม่ว่าจะเป็นการเที่ยวพักผ่อน ทำกิจกรรมที่มีประโยชน์ต่อสังคม หรือหันมาทำบุญทำทาน

4. งดการฆ่าสัตว์ ละเว้นการฆ่าสัตว์งดเว้นการผิดศีล เพื่อเป็นกุศลให้แก่ตัวเอง และเป็นผู้ให้ด้วยการปล่อยนกปล่อยปลา ให้ทานในวันปีใหม่ไทยจะยิ่งเพิ่มบุญบารมีให้กับตัวเอง

5. ห้ามทะเลาะวิวาท หากไม่อยากให้ชีวิตของคุณวุ่นวาย ควรงดการทะเลาะวิวาทกันทุกชนิด นอกจากจะไม่ต้องหงุดหงิดรับปีใหม่แล้ว ยังช่วยเริ่มต้นปีใหม่ด้วยสิ่งดี ๆ

    ทั้งหมดนี้คือเรื่องราวดีๆ ของการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ รวมถึงข้อห้ามที่ไม่ควรทำในวันสงกรานต์ เพื่อความมงคลแก่ชีวิต สงกรานต์นี้ก็อย่าลืมที่จะจัดเตรียมดอกไม้ น้ำอบน้ำปรุง ไปรดน้ำดำหัวขอพรผู้ใหญ่ที่เราเคารพ เพื่อความเป็นสิริมงคลและเป็นการสานความผูกพันในครอบครัวให้มีความสุขตลอดปีใหม่นี้